هوارد گاردنر اولین بار هوش کلامی را بین ۹ هوش دیگر معرفی کرد. فواید تقویت هوش کلامی این روزها بر هیچکس پوشیده نیست و در آموزش سخنوری یکی از موضوعات مهم به شمار می رود. در این مقاله تمرینات کامل و کاربر دی از آکادمی صادقلو برای تقویت هوش کلامی به شما عزیزان ارائه می کنیم.
یکی از اشتباهاتی که اکثر افراد در مورد هوش کلامی مرتکب می شوند این است که آن را با فن بیان یکی می دانند. اما...
هوش کلامی، فن بیان نیست!
فن بیان و سخنوری همان توانایی اجرای خوب در برابر جمعیت است اما هوش کلامی کاملاً متفاوت است. مثلاً بسیاری از سخنرانان تد را دیده ام که کتاب های بسیار پر محتوایی نوشته اند که با خواندن آنها می توانیم به هوش کلامی بالای نویسنده پی ببریم.
اما فن بیان این افراد به اندازه هوش کلامی شان قوی نیست. به همین دلیل است که نمی توانند به خوبی نوشته هایشان اجرای سخنرانی خوبی داشته باشند.
به عنوان مثال گاردنر شاعران را نماد هوش کلامی می داند. به عنوان مثال سعدی، فردوسی، حافظ، مولوی و دیگر شعرای ایرانی هوش کلامی بالایی داشته اند. اما داشتن هوش کلامی بالا به معنای فن بیان قوی نیست.
هوش کلامی چیست؟
هوش کلامی یعنی توانایی به کارگیری زبان به صورت شفاهی یا کتبی.
البته من در کوتاه ترین حالت ممکن هوش کلامی را برای شما تعریف کردم. حالا اینکه یک سخنران به خوبی بتواند از کلمات مختلف زبان مادری استفاده کند یعنی هوش کلامی خوبی دارد.
۴ مولفه اصلی هوش کلامی چیست؟
۱.معناشناسی
۲.آواشناسی
۳.شناخت دستور و قواعد زبان
۴.شناخت کاربرد زبان در هر شرایط
۱.معناشناسی
معناشناسی یعنی معنی هر واژه ای که استفاده می کنیم را بدانیم.
البته هر واژه در زبان می تواند معانی متفاوتی داشته باشد ولی به طور کلی یک معنی برای واژه قالب است. به عنوان مثال واژه سرد هم به معنی سرما است و هم در بعضی اشعار به عنوان خفقان جامعه ترجمه می شود.
یک سخنران حرفه ای می آموزد از این واژه‌ها با کاربرد درست استفاده کند تا سخنرانی دلنشین تری داشته باشد. البته این نکته را در نظر بگیرید که نباید از کلمات ناآشنا استفاده کنید. یعنی کلمات شما باید با توجه به مخاطبی که برایش سخنرانی می کنید انتخاب شود.
اگر در حال سخنرانی برای جمعی از دبیران ادبیات آموزش پرورش هستید، استفاده از کلمات اصیل و کهن فارسی به جا و مناسب است، اما اگر همین سخنرانی را برای دانش آموزان مدرسه انجام دهید قطعا خسته کننده خواهد بود.
۲.آواشناسی
طبق نظر گاردنر دومین مولفه هوش کلامی آواشناسی است.
آواشناسی یعنی:«شناخت صدای واژه ها و تعامل و ارتباط آنها با یکدیگر به لحاظ موسیقایی است.»
به آوای اشعاری که در طول کتاب ها یا در آهنگ ها می شنویم دقت کنید. این آوا و قافیه ها یعنی تسلط بر آواشناسی در هوش کلامی.
۳.شناخت دستور و قواعد زبان
شناخت قواعد زبان به صورت شهودی و در اثر کابرد زیاد جملات و کلمات به دست می آید.
البته منظور گاردنر مشخصاً دستور زبان یا گرامر نیست. بلکه منظورش هوش ترکیب کلمات و جمله سازی درست بوسیله آن‌هاست.
۴.شناخت کاربرد زبان و واژه‌ها
واژه ها معمولاً معنای مشخصی دارند، اما زمانی که جای آنها و طرز استفاده از هر واژه تغییر کند به طبع معنای آن هم تغییر می کند.
این بخش ارتباط زیادی با بخش اول یعنی معناشناسی دارد. اما از این دیدگاه دیگری به موضوع نگاه می کند. به عنوان مثال معنی یک واژه در متن‌های ادبی با معنی همان واژه در متون روانشناسی متفاوت است.
برای به کارگیری درست واژه ها باید به موارد زیر دقت کنیم؟
۱.مخاظب سخنرانی کیست؟
۲.فرهنگ مکانی که در آن سخنرانی می کنیم بسیار مهم است.
۳.روز و ساعتی که سخنرانی می کنیم اهمیت دارد؟
۴.مخاطبان با ما آشنا هستند یا برای اولین بار با ما دیدار می کنند؟
و...
آیا می توانیم هوش کلامی را تقویت کنیم؟
گاردنر به پرورش هوش کلامی اعتقاد دارد. اینکه با تمرین می توان به هوش کلامی تسلط پیدا کرد.
ضمناً در دوره‌های آکادمی صادقلو افراد زیادی را دیده ایم که هوش کلامی قوی نداشته اند، اما با استفاده از تمرین‌هایی که حین دوره به آنها می دهیم می توانند با صرف زمان و انرژی در هوش کلامی به تسلط بالایی دست پیدا کنند.
نشانه های هوش کلامی
اگر این نشانه ها در شما وجود دارد یعنی هوش کلامی بالایی دارید.
۱.حاضر جوابی
یکی از نشانه‌های هوش کلامی بالا حاضرجوابی است. یعنی هر زمان حرف مناسبی در آستین شماست که می تواند همه را میخکوب کند. به احتمال زیاد شما هم افرادی را در خانواده دارید که وقتی چیزی می‌گویید یا با آنها شوخی می کنید به سرعت جواب قانع کننده‌ای برای شما آماده کرده اند.
درست مثل سرداران جنگی که همیشه دست دشمن را از پیش می‌خوانند.
نگران نباشید. شما هم با تمرین و افزایش هوش کلامی به حاضرجوابی مسلط می شوید.
۲.توانایی اقناع دیگران
به خاطر دامنه واژگان گسترده افراد معمولی جذب افراد با هوش کلامی بالا می شوند. اینکه می بینید شخصی به راحتی می تواند چندین ساعت شما را سرگرم حرف‌هایش کند به دلیل هوش کلامی بالاست.
حال وقتی می تواند شما را با کلامش سرگرم کند، قانع کردن تان هم برایش امکان پذیر است.
چند تمرین جذاب برای تقویت هوش کلامی
در این بخش تمرین‌های جذاب آکادمی صادقلو را برای شما قرار می دهیم تا همانطور که شرکت کنندگان دوره های ما از آنها استفاده می کنند شما هم بتوانید از این تمرینات بهره ببرید.
۱.تقویت هوش کلامی با کلمات جدید
سعی کنید کلمات جدیدی که قبلاً استفاده نمی کردید را پیدا کنید و سعی کنید در طول روز در تمام مکالمات از آن کلمات استفاده کنید. البته پیشنهاد ما این است که هر روز فقط یک کلمه را انتخاب کنید تا به مشکل بر نخورید. در انتهای هفته ۶ کلمه را بنوسید و سعی کنید یک سخنرانی ۳ دقیقه ای آماده کنید و این کلمات را در سخنرانی به کار ببرید.
حین سخنرانی صدای خود را ضبط کنید و بعد از اتمام سخنرانی خود را تحلیل کنید.
۲.کلمه نویسی
می توانید در بخش یادداشت های تلفن همراه تان کلمات و لغات جالبی که در طول روز می شونید را بنویسید. اینگونه گنجینه ای از لغات همواره همراه شماست و می توانید هر چند وقت یک بار لغتی را به عنوان کلمه روز انتخاب کنید و در استفاده از آن به تسلط برسید.
۳.شعرخوانی
یکی از رسم های بسیار مفید که قبلاً رواج داشت شعرخوانی بود. بعضی ها کتاب شاهنامه و بعضی دیگر دیوان حافظ را به صورت دورهمی مطالعه می کردند.
مطالعه اشعار و همچنین کتاب‌های کهن فارسی دایره واژگان و هوش کلامی شما را تا حد بسیار زیادی تقویت می کند. امشب یک کتاب شعر انتخاب کنید و از اعضای خانواده بخواهید تا کنار شما شعر بخوانند.