به یاد دارم دبیرستانی که بودند روز تقدیر از دانش آموزان برتر و اهدای جوایز برایم به کابوس تبدیل شده بود!! شاید با خود بگویید چون من جز افرادی که از ایشان تقدیر میشد نبودم این احساس را داشتم . یا شاید بگویید چون به سایرین حسودی میکردم ناراحت بودم شاید هم بگویید پشیمان بودم از اینکه به مقدار کافی تلاش نکرده بودم؛ اما حقیقت هیچ کدام از این ها نبود چون من همیشه شاگرد اول مدرسه میشدم.پس علت ناراحتی من چه بود؟ شاید درست حدس زده باشید
من هنگام تشکر از اولیای مدرسه و سخنرانی اضطراب داشتم
این اضطراب به حدی بود که دست و پای من عرق می کرد و با هایم به لرزش افتاده بود صدایم انگار از ته چاه می آمد و ضربان قلب خود را احساس میکردم، رگهای مغزم انگار نبض می زد و چیزی نمانده بود که نقش زمین شوم.
من باید تغییر میکردم و بر این ترس غلبه میکردم پس به دنبال راه های مبارزه با کنترل اضطراب هنگام سخنرانی رفتم و می خواهم با شما رازهایی که پیدا کردم را در میان بگذارم.
غلبه بر اضطراب و استرس یکی از دلایل اصلی برای ورود افراد به دوره های ۴۹ روزه آکادمی صادقلو است. در واقع شاید مهم ترین بخش آموزش فن بیان و سخنوری، آموزش غلبه بر اضطراب هنگام سخنرانی می باشد.
چه زمام می‌گوییم دچار اضطراب سخنرانی شده ایم؟
به یاد داشته باشید برای غلبه بر هر چیزی اول باید نسبت به آن شناخت کافی پیدا کنیم . اضطراب سخنرانی هم از این قاعده مستثنی نیست پس بهتر است اول علائم و نشانه های آن را بشناسیم. شاید شما هنگام صحبت کردن در جمع دوستان و یا افراد نزدیکتان مشکل نداشته باشید ولی باید بدانید که این با سخنرانی برای ده ها و صدها نفر و حتی برای مصاحبه شغل رویایتان و یا دفاع پایان نامه تان متفاوت است ؛
پس بهتر است این علائم را جدی بگیرید و سعی در کنترل آن داشته باشید.
این علائم می‌توانند شامل مواردی از قبیل :
1. لرزش و عرق کردن دست و پا
2. تپش قلب شدید و نامنظم
3. رنگ پریدگی و سرگیجه و خشکی دهان
4. تپق زدن و فراموش کردن کلمات و مطالب
برای کنترل اضطراب خود می‌توانید از دو روش کلی زیر استفاده کنید که برای هر کدام راه کار های موثری پیشنهاد شده .
۱. کنترل اضطراب هنگام سخنرانی با کنترل شرایط بیرونی
بخشی از اضطراب هنگام سخنرانی به دلیل ناشناخته بودن عوامل بیرونی است مثلا با افراد حاضر در جمع و دیدگاه آن ها آشنا نیستید یا محیط و سالن سخنرانی برای شما خیلی بزرگ است و آمادگی آن را ندارید .
این قانون را به یاد داشته باشید که :
عامل ترس از هر چیز ناشناخته بودن آن است
پس قبل از شروع سخنرانی سعی کنید موارد زیر را انجام دهید که به یک شناخت نسبی از شرایط برسید
دقیقا بدان که چه میخواهی منتقل کنی
شما برای این که یک سخنرانی بی اضطراب داشته باشید باید مطالبی که می‌خواهید آن را ارائه دهید را حتما از قبل چندبار بررسی و مطالعه کرده باشید تا به تسلط برسید. تسلط به مطلب این امکان را به شما می‌دهد که هنگام هیجان رشته کلام از دستتان خارج نشود و کلمات را به راحتی به یاد بیاورید و بتوانید موضوع مورد نظر خود را منتقل کنید.
برای مسلط شدن بیشتر بهتر است آن مطالب را چند بار برای دوستان یا خانواده تان ارائه دهید یا اگر این امکان را ندارید می‌توانید از تکنیک آینه استفاده کنید . در این تکنیک شما آینه ای مقابل خود قرار می‌دهید و برای آینه سخنرانی می‌کنید. این تکنیک همچنین به شما این امکان را می‌دهد که خود را ببینید و ژستی که هنگام سخنرانی می‌خواهید داشته باشید را تمرین کنید. همچنین می‌توانید با ضبط کردن صدای خود و چندین بار گوش دادن به آن اشکالات صحبت کردن خود و یا ابهامات مطالب را متوجه شوید.
با ساختار بندی کردن نیز می‌توانید سخنرانی را همانطور که برنامه ریزی کرده اید پیش ببرید . مثلا ترتیب مطالبی که می‌خواهید بگویید را به یاد داشته باشید . یا می‌توانید کلید واژه ها یا خلاصه ای از آن چه که می‌خواهید بگویید روی برگه ای همراه خود داشته باشید .
مخاطب شما کیست؟
یکی از دلایلی که یک سخنرانی را به یک فاجعه تبدیل میکند اضطراب واکنش های غیر منتظره حضار است. برای اینکه خیالتان راحت باشد که حضار با شما همراهی می‌کنند بهتر است قبل از شروع سخنرانی با آن ها ارتباط برقرار کنید و سعی کنید دیدگاه آن ها را راجع به موضوع متوجه شوید .
می‌توانید پیش از این که وارد سالن شوند و به جایگاه خود بروند با آن ها صحبت کنید و هنگامی که به سالن می‌روند به آن ها خوش آمد بگویید .
یا می‌توانید یک نظر سنجی کوتاه طراحی کنید و قبل از شروع سخنرانی بخواهید که حضار نظرشان را راجع به موضوع با برگه هایی که در اختیار دارند بیان کنند. یا بخواهید انتظاری که از سخنرانی شما دارند را بیان کنند.
بی نظمی = شکست
باید پیش از سخنرانی هم خودتان و هم شرایط سالن کاملا آماده باشید . قطعا به هم ریخته بودن شرایط و به وجود آمدن مشکلی در لحظات پیش از سخنرانی سراسر وجود شما را دچار اضطراب میکند.
باید لباس راحت و مناسب خود را پیش از سخنرانی آماده کنید و پیش از موعد به محل سخنرانی برسید که هم با سالن آشنا شوید و هم وسایل خود را آماده کنید .اگر بتوانید قبل از سخنرانی اصلی یکبار در سالن خالی اجرا کنید بسیار بر کنترل اضطراب شما موثر خواهد بود.
سالن باید از قبل برای نور پردازی مناسب و پژواک سازی مناسب صدا امتحان شده باشد و مشکل فنی نداشته باشد. صندلی های حضار نیز باید راحت و بی عیب باشد و هر فرد دید کافی داشته باشد.
۲.کنترل اضطراب هنگام سخنرانی با کنترل شرایط درونی
سعی کنید آرامش درونتان را به دست آورید تا بتوانید سخنرانی را همانطور که برنامه ریزی کرده اید پیش ببرید. وقتی شرایط همانطور که انتظار دارید پیش می‌رود ناخودآگاه اضطراب شما بسیار کم و قابل کنترل می‌شود.
به نیاز های طبیعی بدن خود توجه کنید
هنگامی که احساس هیجان و اضطراب کردید ممکن است دهانتان خشک شود یا دمای بدنتان بالا برود. با خوردن کمی آب می‌توانید به خود مسلط شوید . آب را به آرامی بنوشید و نفس عمیق بکشید و کنترل بدت خود را به دست بگیرید.
یا می‌توانید پیشانی خود را که مسؤل اصلی سخنرانی در بدن است ماساژ دهید.
شما ربات نیستید
با لبخندی ملیح سعی کنید روحیه خود را باز گردانید . یا می‌توانید هنگام سخنرانی قدم بزنید و حرکت های طبیعی بدن خود را کنترل نکنید .
می‌توانید تن صدای خود را تغيير دهید و بهتر است شمرده شمرده و آرام تر از صحبت های روزمره خود سخنرانی کنید. اینگونه هم مخاطب زمان کافی برای پردازش مطالب شما دارد و هم اضطراب شما کاهش میابد.
مخاطبتان را درک کنید
هرچقدر سخنرانی شما جذاب باشد ولی باز هم ممکن است افرادی خمیازه بکشند و یا مجبور شوند تلفن خود را پاسخ دهند. پس زیاد از این موضوع ناراحت و مضطرب نشوید و روی کار خود تمرکز کنید.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که حاضران برای شنیدن سخنرانی شما انرژی، زمان و هزینه مالی را صرف کرده اند پس آمده اند که موفقیت و درخشش شما را مشاهده کنند و نمی‌خواهند شکست شما را ببینند . پس با شما همراه اند و برای شما ارزش قائل اند .
بهتر است اضطراب منتقل کردن مطالب بی نظرتان را با ایشان نداشته باشید و سعی کنید از سخنرانی خود و ارتباط خوبی که با مخاطبانتان برقرار کرده اید لذت ببرید.
