داستان سرایی چیست؟ معرفی انواع روش های داستان سرایی

داستان سرائی یکی از بخش‌های مهم آموزش فن بیان و سخنوری است. استاد صادقلو اکثر سخنرانی های موفق خودشان را به وسیله داستان ها پیش می‌برند. چرا که شنیدن داستان علاوه بر تاثیرگذاری زیادی که دارد مخاطب را تا انتها با کلام شما همراه می‌کند. شاید جالب باشد که بدانید در دوره بلند مدت مستری یا دوره ۷ هفته‌ای ۴۹ روزه فن بیان و سخنوری آکادمی صادقلو یکی از سرفصل‌های مهم داستان گویی و داستان پردازی در سخنرانی است.

پیش گفتار

برای اینکه بخواهیم یک پیام کلیدی را به مخاطب انتقال دهیم می توانیم از داستان استفاده کنیم. تعریف داستان هایی که به کمک آن با در گیر کردن احساسات شنونده با آنها  به سفر می رویم.پس داستان گویی می تواند برگ برنده هر سخنران حرفه ای در سخنرانی باشد. در ادامه کمی در مورد تکنیک های داستان سرایی با شما صحبت می کنیم.

مزایای داستان سرایی

داستان سرایی یکی از موضوعاتی است که در فرهنگ های مختلف استفاده می شود و به انسان کمک می کند تا درک بهتری نسبت به موضوع پیدا کند. زیرا انسان،  ساختارهای روایی را دوست دارد و از آن به عنوان یکی از بهترین ابزارهای ارائه تجاری، استفاده می کند. تحقیقات نشان می دهد که داستان گویی باعث همگام شدن نورون های مخاطب با مغز داستان نویس می شود و مثل داستان نویس به اتفاقات واکنش نشان می دهد و احساسات مشابهی را تجربه می کند.

داستان اگر خاطره انگیز باشد می تواند احساس همدلی با مخاطب ایجاد و نظر او را نسبت به موضوع اصلی جلب کند. حفظ کردن توجهات به موضوع از دیگر مزایای داستان گویی در حین سخنرانی است که  حتی می تواند باورها را تغییر دهد .

گفتار

انواع داستان سرایی

معرفی قهرمان در داستان

در طی داستانِ شما، یک قهرمان وجود دارد که مسیر دشواری را به همراه چالش طی می کند و با برخورد به موانع با آنها درگیر می شود. در نهایت موفقیت و تحول در انتظار قهرمان داستان خواهد بود که می تواند پیامی برای مخاطب داشته باشد.

استفاده از اسطوره یک راه خوب برای نمایش دانش یا تفکری است که می خواهید آن را به مخاطب منتقل کنید. از دیگر کاربردهای استفاده از اسطوره که می توان به آن اشاره کرد، نگه داشتن مخاطب در قالب قهرمان است. با این کار، آنها را به سفری پر چالش می برید تا با رسیدن به موفقیت، پیام صحبت های خود را به آنها رسانده باشبد.

همراه کردن تخیل مخاطب در مسیر این سفر از مزایای معرفی قهرمان است . می تواند فوائد ریسک کردن را نشان دهد و حس مخاطب را به سرعت بر انگیزید  تا او درک بهتری از ارزش محصول یا خدمات داشته باشد.

داستان ثروت

در این داستان ، شخصیت اصلی پس از تحمل سختی های مختلفی در زندگی از صفر به صد می رسد و موفقیت های بزرگی را تجربه می کند. 

مزایای این نوع داستان  باور پذیر بودن آن است، زیرا همه ی ما با دوران سختی در زندگی رو به رو شده ایم و می تواند امید دهنده و الهام بخش باشد.

داستان هیجان انگیز

در این نوع داستان، شما مستقیماً وارد اکشن می شوید و پس از مدتی، شروع به تعریف وقایعی می کنید که عامل این هیجان بوده اند. یادتان باشد در تعریف این نوع داستان باید به اتفاقاتی غیر منتظره یا عجیب اشاره کنید تا مخاطب را برای شنیدن ادامه ی صحبت ها  مشتاق نگه دارد.

از مزایای این داستان می توان به جلب توجه و افزایش تمرکز مخاطب اشاره کرد.

داستان با شروع قابل پیش بینی

در ابتدا با گفتن یک داستان  نادرست و به ظاهر  قابل پیش بینی شروع کنید . سپس از یک رویداد غیر منتظره رونمایی و با بیان  یک دیدگاه، بخش ابتدایی داستان را آشکار کنید. این غافلگیری می تواند مخاطب را درگیر داستان شما کند، زیرا مانع آنها در پیش بینی درست شده اید. از این مدل داستان برای زمانی استفاده می شود که در آن شکستی را تجربه کرده اید و مجبور به شروع دوباره هستید.

از مزایای این داستان می توان به امکان تغییر دیدگاه مخاطب، برقراری ارتباط به وسیله ی اشتراک گذاشتن یک شکست و  حل مسئله اشاره کرد.

استقامت 

داستانی افسانه ای که در ابتدا با یکسری چالش ها شروع می شود، در ادامه با مجموعه ای از اقدامات پایان مورد قبولی را تجربه می کند و معمولاً از نکته ی خاصی برای غلبه بر داستان استفاده می شود.

نمایش بهتری از  نحوه ی غلبه بر یک سری چالش ها و نتیجه گیری رضایت بخش از ارائه برای مخاطب، از مزایای این نوع داستان است.  

داستان در داستان

گاهی در یک ارائه سه داستان درون یکدیگر قرار می گیرند. برای مثال، شخصیتی از داستان اولی شما مشغول به تعریف کردن داستانی دیگر می شود و این اتفاق برای شخصیتی در داستان دوم نیز می افتد و او شروع به تعریف داستان دیگری می کند. در تکنیک داستان در داستان باید به ترتیبی پایان یابد که شروع شده بود. یعنی داستانی که با آن شروع کرده اید باید آخرین داستانی باشد که تعریف می کنید. در واقع دو داستان در دل همین داستان قرار داشته اند.

در این نوع داستان گویی چگونگی برداشت شما از یک سری تعاملات به دست آمده نمایش داده می شود و که نشان دهنده ی خرد شما است.

ایده 

تعریف داستان از یک ایده، می تواند به مخاطب نشان دهد که چگونه افراد با تفکر متفاوت برای تولید یک ایده به دور هم جمع شده اند. این راه خوبی برای نمایش چگونگی شروع یک جنبش با سر منشاء ایده است.

از مزایای آن می تواند به همکاری و یک دلی بین افراد، نحوه شکل گیری روابط و نمایش چگونگی یک توسعه اشاره کرد.

ساختار  یکپارچه

در این مدل،  چندین داستان از چندین سخنران تعریف می شود که با پیام اصلی سخنرانی ارتباط دارد. گاهی داستان غیر مرتبط هم که به مفهوم اصلی مرتبط می شود می تواند مفید باشد. با ارتباط دادن این داستان ها می توانید به مخاطب نشان دهید که پیام اصلی شما بسیار مهم است. شواهد عینی زیادی که پیرامون موضوع وجود دارد را نشان می دهد و به گروهی از سخنرانان اجازه می دهد تا در مورد یک پیام اصلی بحث کنند.

داستان سرایی در اسارت

کتاب در جستجوی معنا اثر ویکتور فرانکل نمونه خوبی برای شرح در مورد اینگونه داستان سرایی است.

گفت و خیز

با انواع داستان و اینکه چگونه می توانند به جذاب تر شدن ارائه ی ما کمک کنند آشنا شدبم. حالا وقت آن رسیده تا طرح کلی داستان را طراحی کنیم. 

مخاطب خود را درک کنید

در ابتدا باید بدانید برای چه کسانی ارائه می دهید. نکات مورد توجه ، ارزش ها و نظرات آنها را بشناسید. 

انتخاب موضوع مورد علاقه

بعد از آن سعی کنید شباهت هایی را پیدا کنید، مثل مواردی که مخاطب با آن تجربه ی مشترکی دارد. با این کار، آنها می توانند با شما ارتباط وحس همدلی برقرار کنند.

رعایت چهارچوب داستان

به این فکر کنید که  با مخاطب به سفر بروید و بدانید باید او را به کجا ببرید. به همین دلیل از خود دو سوال مهم در مورد مکان شروع داستان گویی بپرسید.

1- میزان آگاهی مخاطب از موضوع، قبل سخنرانی چقدر است؟ 2- میزان اهمیت مخاطب به موضوع ارائه چقدر است؟

اگر سخنرانی، ضعیف تلقی شود می تواند به دلیل این باشد که به خوبی کادر بندی نشده است. 

آگاهی از پیام خود

مطمئن شوید که می دانید می خواهید چه چیزی به مخاطب بگویید و چگونه داستان شما منجر به دعوت آنها به اقدام می شود. به این فکر کنید که دوست دارید مخاطب به پیام شما چه احساسی داشته باشد. برای مثال ممکن است لازم باشد تا حقایق و ارقام را به اشتراک بگذارید.

ارتباط

اطمینان حاصل کنید داستانی که قصد روایت دارید با ایده ای که می خواهید از آن حمایت کنید مرتبط هست یا نه. داستان باید متناسب با مخاطب باشد تا آنها بتوانند ارتباط برقرار کنند و نیازهایشان برآورده شود.

اعتبار داشته باشید

از داستان واقعی برای جلب اعتماد مخاطب استفاده کنید. اگر داستان واقعی نباشد آنها شما را به عنوان فردی صادق قبول نمی کنند و در نتیجه هیچ ارتباطی با شما برقرار نمی شود.

استفاده از لحن محاوره در هنگام داستان گویی

هنگام گفتن داستان خود با لحن محاوره ای صحبت کنید، زیرا طبیعی تر، دوستانه تر و صمیمانه تر به نظر می رسد. از اصطلاحات فنی و سخت برای داستان سرایی استفاده نکنید و تصور کنید برای خانواده و دوستان خود داستان را تعریف می کنید.

فراموش نکنید مخاطب یک قهرمان است

مخاطب نیاز دارد که خود را  قهرمان بپندارد. پس این اجازه را به او بدهید، با این کار مخاطب احساس می کند که در مسیر دستیابی به هدف قرار دارد.

استفاده از تصاویر در داستان

بینایی باعث افزایش تعامل و حفظ حافظه می شود. از تصاویر، فیلم ها و وسایل بصری به عنوان مکمل داستان خود استفاده کنید.

برانگیختن احساسات

تحریک برخی احساسات در مخاطب،  سبب برقراری ارتباط بیشتری با داستان می شود که می تواند راه حل خوبی برای تعامل و متقاعد کردن آنها باشد و همچنین به حفظ موضوع در حافظه  نیز کمک کند.

داستان را به قصد فروش محصول تعریف نکنید

سپس نوبت آن است تا داستان خود را بر روی نتیجه ای که مخاطب به دنبال آن است متمرکز کنید نه روی محصول خود.

رعایت ترتیب در روایت

یک داستان را به ترتیب زمانی تعریف کنید که بتوانید به نتیجه ی نهایی برسید. داستان را طوری تعریف کنید که قابل پیش بینی باشد ولی با رفتن به سمتی متفاوت، مخاطب را از اینکه قادر به پیش بینی نیست شوکه کنید.

ساختاربندی در تعریف داستان

برای خلق یک داستان قابل درک، نیازمند یک آغاز، میانه و پایان خوب هستید. گاهی اوقات هم لازم نیست داستان را کامل کنید تا به وسیله ی آن نکته مورد نظر خود را در ارائه بیان کنید. 

حکایت ها

از داستان های شخصی برای روایت استفاده کنید زیرا مخاطب از دیدن جنبه های انسانی لذت می برد. از اشتباهاتتان داستان تعریف کنید و به وسیله ی آن پیام اصلی خود را به آنها منتقل کنید. با این کار مردم با شما ارتباط برقرار می کنند زیرا همه ی ما سختی هایی را در زندگی تجربه کرده ایم. باز هم تاکید می کنم، هرچه مخاطب با شما ارتباط بیشتری برقرار کند احتمال بیشتری وجود دارد درگیر ارائه ی شما شود.

داستان طولانی نباشد

یادتان باشد قبل از شروع داستان، طوری برنامه ریزی داشته باشید که خیلی طولانی نباشد.

چگونه داستان خود را تعریف کنید

نحوه بیان یک داستان از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر بتوانید این کار را به درستی انجام دهید مخاطب هرگز  فراموش نمی کند. برای همین باید نکات زیر را در نظر بگیرید.

استفاده از هر کلمه و تصویر برای کمک به ایجاد تصویر واضح ذهنی در مخاطب

استفاده از  تصاویر به عنوان مکمل داستان

ارائه جزئیات حسی و درگیر کردن حواس پنجگانه

استفاده از افعال، اسم های دقیق و صفت های واضح

ارائه توضیحات مختصر، کوتاه و موثر

شخصیت های قابل تصور

برای مخاطب از شخصیتی روایت داشته باشید که بتواند به راحتی آن را تصور کند. شخصیت ها مهم هستند، زیرا عکس و العمل های آنها به وقایع است که مخاطب را وادار به واکنش می کند. شما باید جزئیاتی از شخصیت اصلی توضیح دهید تا مخاطب با ویژگی های منحصر به فرد او آشنا شود.

مخاطب را شوکه کنید

از یک رویداد دراماتیک استفاده کنید. گاهی یک تصویر تکان دهنده و موارد مشابه می تواند تاثیر گذار باشد. به عنوان مثال بیل گیس در سال 2009 در یک سخنرانی برای ارائه ی آماری در مورد مسائل مالاریا، از شیشه ای حاوی این پشه استفاده کرد و در سالن ارائه گفت: « دلیلی ندارد فقط افراد فقیر تجربه ی این موجود را داشته باشند»

نتیجه گفتار

دانستیم که داستان گفتن یک روش قانع کننده برای ارائه ی تاثیر گذار و به یاد ماندنی است. داستان ها با درگیر کردن مخاطب باعث ایجاد  حس همدلی می شوند و در نتیجه اعتماد را افزایش و انگیزه ی عمل کردن را  بالا می برند. تلاش کردیم با تمرکز بر روی مهارت های داستان سرایی شما را یک گام به متقاعد کردن مخاطب در مورد پیام اصلی خود نزدیک تر کنیم. یکی از راههای تمایز میان سخنرانان خوب، به کارگیری داستان در ارائه ی آنها می باشد. با تعریف داستان های خود مخاطب را به دنیای جدیدی دعوت کنید.

امیدوارم از خواندن این مطلب استفاده ی لازم را یرده باشید.