استرس پدیده ای رایج است که هر فردی در مقطعی از زندگی خود آن را تجربه می کند. استرس ناشی از عوامل مختلفی مانند کار، روابط یا مسائل سلامتی است. هنگامی که ما استرس را تجربه می کنیم، بدن ما به روش های مختلف پاسخ می دهد و این پاسخ ها معمولاً در زبان بدن ما منعکس می‌شود.
آشنایی با علائم استرس در زبان بدن به ما کمک می‌کند تشخیص دهیم چه زمانی ما یا شخص دیگری دچار استرس هستیم و تا بتوانیم برای مدیریت استرس در زبان بدن کاری انجام دهیم. در این مقاله از سری مقالات آموزشی آکادمی صادقلو به برخی از علائم رایج استرس در زبان بدن می پردازیم.
البته قرار نیست با خواندن این مقاله به شرلوک هلمز تبدیل شویم و اگر یکی از نشانه‌ها را در شخصی مشاهده کردیم او را قضاوت کنیم، بلکه قرار است در زمان مشاهده استرس در خودمان یا دیگران در نقش یک حامی عمل کنیم.
داستانی در مورد علائم استرس در زبان بدن!
نشانه‌های استرس در زبان بدن
چند سال قبل در یک کلاس کارآفرینی شرکت می‌کردم. هر جلسه چند نفر از بچه‌های کلاس باید یکی از سوغات محلی خودشان را در کلاس معرفی می‌کردند. بالاخره نوبت به من رسید و در آن جلسه من تجربه زیادی از سخنرانی در جمع نداشتم. هنوز هیچ کلاس یا تمرین خاصی در زمینه آموزش فن بیان و سخنوری ندیده بودم.
به همین خاطر تمام علائم استرس در زبان بدن من مشخص بود. صورتم کمی عرق کرده بود و قرمز شده بود. صدای آرام من می‌لرزید و نمی‌توانستم چشم در چشم حضار صحبت کنم و در انتهای سخنرانی ام اصلا نمی‌دانستم چه حرف‌هایی زده‌ام.
علائم رایج استرس در زبان بدن
علائم رایج استرس در زبان بدن
هنگام استرس علائم زیر در زبان بدن دیده می‌شود. ولی دلیل بر این نیست که هر بار این علائم را در شخصی دیدیم او دچار استرس باشد. با این مقدمه علائم را با یکدیگر برسی می‌کنیم.
انقباض ماهیچه‌ها
وقتی استرس داریم، ماهیچه‌هایمان منقبض می‌شوند. ممکن است آرواره هایمان را به هم فشار دهیم، مشت هایمان را سفت کنیم یا شانه هایمان را جمع کنیم. این تغییرات فیزیکی نشانه ای از واکنش ستیز یا گریز بدن است و زمانی که با یک موقعیت جدید و ناآشنا رو به رو می‌شویم فعال می‌شود.. منقبض شدن عضلات منجر به درد و ناراحتی می‌شود و می‌تواند استرس را تشدید کند.
نکته(در مورد سیستم ستیز و گریز)
مغز ما از سه لایه تشکیل شده است و این سه لایه در تکامل به حالت امروزی رسیده اند. درونی ترین لایه مغز ما، مغز خزنده است. در شرایط مختلف کنترل اعمال ما با یکی از این لایه‌ها انجام می‌شود. وقتی با یک موقعیت جدید ، ناآشنا یا ترسناک رو به رو می‌شویم مغز خزنده وارد عمل می‌شود.
مغز خزنده بر خلاف مغز منطقی قابلیت تحلیل زیادی ندارد. بلکه ۳ کار را انجام می‌دهد. ستیز، گریز و فریز. در زمان انسان‌های اولیه به خاطر زیاد بودن تحدیدها و زندگی انسان در کنار سایر موجودات وحشی، فعالیت این مغز برای بقا ضروری بود.
مثلاً اگر انسان با یک شیر مواجه می‌شد، به خاطر جدید بودن این موقعیت مغز خزنده تصمیم می‌گرفت. اگر انسان حس می‌کرد می‌تواند بر شیر غلبه کنید ستیز یا حمله را انتخاب می‌کرد و در غیر این صورت گریز یا فرار راهکار دیگر بود.
گاهی هم این احتمال وجود دارد که ما به مرحله فریز برسیم. یعنی خشک‌مان می‌زند و هیچ کاری انجام نمی‌دهیم. این قسمت توضیحی برای مورد اول بود. حال ادامه علائم استرس در زبان بدن را برسی می‌کنیم.
تنفس سریع و سطحی
استرس روی تنفس ما تاثیر می‌گذارد. وقتی استرس داریم، ممکن است تنفس ما سریع و سطحی تر از حد معمول باشد. این نوع تنفس باعث احساس سنگینی در قفسه سینه می‌شود. تنفس سطحی اکسیژن بدن ما را کم می‌کند، و کم شدن اکسیژن منجر به وحشت و افزایش استرس می‌شود.
تعریق
عرق کردن یکی دیگر از علائم رایج استرس است. هنگامی که استرس داریم، بدن ما عرق بیشتری را به عنوان بخشی از واکنش مبارزه یا فرار تولید می کند. عرق کردن می تواند نشانه ای از عصبی بودن یا اضطراب باشد و ممکن است با علائم فیزیکی دیگری مانند ضربان سریع قلب یا لرزش بدن و دست‌ها همراه باشد.
اجتناب از تماس چشمی
افراد در هنگام استرس از تماس چشمی با دیگران خودداری می‌کنند. دلیل این کار به خاطر فشاری روانی است که این افراد در آن لحظه به خصوص تجربه می‌کنند. اجتناب از تماس چشمی یکی از علائم استرس در زبان بدن و کمبود اعتماد به نفس می‌باشد.
بی قراری
استرس شدید گاهی باعث ایجاد احساس بی‌قراری مي‌شود. افراد ممکن است به جلو و عقب حرکت کنند، به حرکات غیر معمولی مثل فشار دادن انگشتان یا ضربه زدن به زمین با پایشان انجام می‌دهند یا اینکه نمی‌توانند یک جا بنشینند(به قول معروف یک جا بند نمی‌شوند). بی قراری نشان می‌دهد که بدن در حالت برانگیختگی شدید قرار دارد و با این حرکات افراد دنبال راهی برای رهاسازی انرژی عصبی خود هستند.
سردرد
سردرد یکی از علائم فیزیکی رایج استرس است. وقتی استرس داریم، ماهیچه‌های ما از جمله عضلات گردن و سر منقبض می‌شوند. این فشار‌ها گاهی منجر به سردرد یا میگرن می‌شود و می تواند با سایر علائم مرتبط با استرس مانند خستگی چشم تشدید شود.
مشکلات معده
شاید اصطلاح معده عصبی را شنیده باشید. گاهی استرس بر سیستم گوارش ما تأثیر می‌گذارد و منجر به مشکلات معده مانند تهوع، اسهال یا یبوست می‌شود. استرس می تواند تعادل باکتری ها را در روده ما به هم بزند و همچنین بر هضم و جذب غذا تأثیر می‌گذارد و درد شدید در معده ایجاد می‌کند.
استرس یک واکنش طبیعی بدن است و ما نمی‌توانیم به صورت کامل استرس را حذف کنیم. ولی در دنیای امروز که دائماً با شرایط خاص اقتصادی مواجه می‌شویم باید استرس را کنترل کنیم. با شناخت علائم استرس در زبان بدن کنترل آن آسان تر می‌شود.
توجه به نکته اهمیت دارد که همه این علائم به یک شکل واحد در اشخاص مختلف ظاهر نمی‌شوند و برخی از افراد ممکن است به هیچ وجه علائم قابل مشاهده ای از استرس را نشان ندهند. با این حال، آگاهی از این علائم رایج به ما کمک می‌کند تا استرس را قبل از اینکه غیر قابل کنترل شود، بشناسیم و مدیریت کنیم.
دعوت به اقدام
دقوت به اقدام برای استرس در زبان بدن
علائم استرس در زبان بدن را به صورت خلاصه بنویسید و سعی کنید با مشاهده رفتار خود و دیگران در طول روز آن را شناسایی کنید. همچنین برای کنترل استرس در سخنرانی، صفحه آموزش سخنوری را مطالعه کنید. این روزها در حال اجرای دوره آدمربا هستیم. امیدوارم شما هم در این دوره همراه ما باشید.