برخی اوقات لازم است که برای گروهی از افراد کم شنوا یا ناشنوا صحبت کنیم. لذا باید نحوه چگونه ارتباط برقرار کردن با این قشر جامعه را بیاموزیم تا آنها هم بخوبی بتوانند منظور و مقصود ما را متوجه و درک نمایند کافی است روش های برقراری ارتباط با افراد ناشنوا را یاد بگیریم و به دیگران هم گوشزد نماییم تا بتوانند همانند سایر افراد جامعه با آنها درتماس باشند و روابط درست انسانی برقرار نمایند.
چندین روش عالی برای برقراری ارتباط با یک فرد ناشنوا وجود دارد.
سعی ما در آکادمی صادقلو این است که آموزش فن بیان را به تمام اقشار جامعه آموزش دهیم. ناشنوایان هم بخش مهمی از جامعه ما هستند.
رایج ترین روش‌ها «لب خوانی» و «زبان اشاره» خواهد بود، البته می‌توان از طریق نوشتن و استفاده از قلم و کاغذ یا رابط مخصوص و مترجم نیز ارتباط برقرار کرد.
حال هر روشی را که انتخاب می‌کنیم، نهایتا، لازم است که قوانین کلی آداب و معاشرت را رعایت کرده و حواسمان کاملا جمع باشد و خیلی با ملاحظه و مؤدبانه با افراد کم شنوا و ناشنوا ارتباط برقرار نماییم.
مخاطب‌گفتار
همه افرادی که می خواهند با افراد کم شنوا و ناشنوا در تعامل باشند و برای این عزیزان سخنرانی و یا گفتگو نمایند.
نقشه گفتار
در این مقاله می آموزیم که از طریق دو روش لب خوانی و زبان بدن و اشاره بتوانیم با افراد ناشنوا ارتباط برقرار نماییم تا این عزیزان هم بتوانند همانند سایر افراد عادی در جامعه و در محافل و مناسبات، سخنرانی ها حضوری فعال داشته باشند و در تعاملات اجتماعی مشارکت نموده و در کسب و کارشان پیشرو باشند.
گفتار
قدم اول: برقراری ارتباط از طریق «لب خوانی»
در میدان دید آنها بمانید.
هنگام برقراری ارتباط با یک فرد ناشنوا، سعی کنید چشمان خود را در سطح چشمان او قرار دهید. اگر آنها نشسته‌اند می‌توانید بنشینید یا اگر ایستاده‌اند بایستید.
شما باید کمی دورتر از فاصله عادی صحبت (حدود 1-2 متر) باشید. این کمک میکند تا مطمئن شوید که آنها همه حرکات شما را خواهند دید.
اگر در داخل خانه هستید، مطمئن شوید که نور کافی برای دیدن شما وجود دارد. اگر بیرون هستید، رو به خورشید باشید تا سایه‌ای در صورت شما نباشد و خورشید در چهره آنها خیره نشود.
هنگام صحبت از قرار دادن هر چیزی در دهان یا اطراف آن مانند: آدامس یا دستان خود، خودداری کنید.
با صدا و لحن معمولی صحبت کنید.
تا جایی که می‌توانید سعی کنید عادی صحبت کنید. زمزمه کردن یا فریاد زدن می‌تواند حرکات لب شما را مخدوش کند و دنبال کردن حرف‌های شما را برای یک فرد ناشنوا دشوار کند.
برعکس، اگر حرکات دهان خود را بصورت غیرمعمولی و اغراق‌آمیز کنید، باز هم درک صحبت‌های شما برایشان سخت‌تر از صحبت‌های معمولی خواهد بود. تنها در صورتی که شخص ناشنوا از شما درخواست کرد، صدای خود را افزایش دهید.
حفظ تماس چشمی.
چشم‌ها و حالت صورت شما به ارتباط لحن و رفتار مکالمه شما کمک میکند، بنابراین حفظ تماس چشمی بسیار مهم است. تمام سعی خود را بکنید که در حال صحبت کردن، سر خود را برنگردانید.
همچنین، سعی کنید و مطمئن شوید که آنها تماس چشمی خود را حفظ می‌کنند.
برای مثال، اگر به آنها یاد می‌دهید که چگونه از یک شی استفاده کنند و آنها به آن شی نگاه می‌کنند، قبل از ادامه صحبت، منتظر بمانید تا نگاه کردن‌شان به آن شی تمام شود.
حین صحبت با فرد ناشنوا، اگر عینک آفتابی دارید، آن را بردارید. اگر می‌توانید حالت‌های چهره را برای تأکید بر یک نقطه اضافه کنید (لبخند زدن، چرخاندن چشم‌ها، بالا بردن ابروها) در صورت لزوم این کار را انجام دهید.
از حرکات و نشانه‌های بصری استفاده کنید.
گنجاندن برخی حرکات فیزیکی یا لوازم جانبی در ارتباطات خود می‌تواند مفید باشد. شما ممکن است به آن اشاره کنید (به طور کلی اشاره کردن در جامعه ناشنوایان بی ادبانه تلقی نمی‌شود) یا مواردی را که در مورد آن صحبت می‌کنید نگه دارید، یا کارهایی (مانند نوشیدن، پریدن یا خوردن) را تقلید کنید تا به توضیح کلمات‌تان کمک کند. می‌توانید انگشتان خود را برای نشان دادن اعداد بالا نگه دارید، در هوا خط خطی کنید تا نشان دهید در حال نوشتن نامه هستید و غیره.
قدم دوم: برقراری ارتباط با استفاده از «زبان اشاره»
زبان خود را مشخص کنید.
برخی (اگرچه نه همه) ناشنوایان با استفاده از زبان اشاره ارتباط برقرار می‌کنند. لازم به ذکر است که اکثر کشورها زبان اشاره ملی خود را دارند. آنها کاملاً از زبان های گفتاری معمولی متمایز هستند.
حروف و اعداد را مطالعه کنید.
اگر در استفاده از زبان اشاره کاملاً تازه کار هستید، می‌توانید با یادگیری حروف الفبا و همچنین اعداد شروع کنید. دانستن این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا به روشی ابتدایی ارتباط برقرار کنید.
عبارات رایج را تمرین کنید.
یادگیری چند عبارت کلیدی می‌تواند به شما در برقراری ارتباط با استفاده از زبان اشاره کمک کند. عباراتی مانند «لطفا»، «متشکرم» و «سلام» را می‌توان در زمینه های مختلف برای برقراری ارتباط دوستانه و احترام استفاده کرد.
استفاده از برخی حرکات دست کمک می کند تا مفاهیم کاربردی در زبان اشاره به مخاطب تفهیم شود. برای مثال برای بیان کلمه «لطفا»ً: دست خود را صاف روی مرکز سینه قرار دهید و آن را سه بار در جهت عقربه های ساعت به صورت دایره ای حرکت دهید
یا برای کلمه «تشکر»: انگشتان خود را روی لب های خود لمس کنید (با دست صاف). سپس دست خود را در جهت شخص به جلو و پایین ببرید
برای «سلام کردن»: با کف دست خود رو به پایین ، پیشانی خود را لمس کنید. سپس آن را از پیشانی خود بلند کنید (شبیه سلام کردن معمولی)
درک خود را از زبان اشاره بهبود بخشید.
اگر می‌خواهید در زبان اشاره مهارت داشته باشید، باید گرامر بخوانید، ساختار زبان را درک کنید و دایره لغات خود را گسترش دهید. همچنین باید کمی تمرین کنید. زبان اشاره، مانند هر زبانی، نیاز به کمی فداکاری برای تسلط دارد. دوره‌ای را با یک مربی در مرکز ناشنوایان بگذرانید و یا با یک دوست ناشنوا تمرین کنید.
مطمئن شوید که فرد به زبان اشاره صحبت میکند.
یادآوری این نکته مهم است که همه ناشنوایان از زبان اشاره استفاده نمی‌کنند. قبل از شروع مکالمه باید مطمئن شوید که شخص ناشنوا از زبان اشاره استفاده میکند. با جلب توجه فرد شروع کنید سپس کلمه «سلام» را با زبان اشاره نشان دهید. اگر فرد به زبان اشاره پاسخ داد، می‌توانید به آنچه می‌خواهید بگویید ادامه دهید. به یاد داشته باشید که زبان های اشاره مختلفی وجود دارد. ممکن است شخصی که می‌خواهید با او ارتباط برقرار کنید، از زبان اشاره متفاوتی از زبان اشاره شما استفاده کند.
دست ها و بدن خود را به سمت آنها قرار دهید.
هنگامی که از طریق زبان اشاره با هم ارتباط برقرار می‌کنید، مهم است که دستان خود را قابل مشاهده نگه دارید. مطمئن شوید که دست‌ها و بدن خود را در جهت فردی که با او صحبت می‌کنید رو به رو نگه دارید و دست‌های‌تان را در مقابل‌تان، تقریباً در سطح سینه، قرار دهید. اگر به دلایلی مجبور هستید که جهت خود را تغییر دهید یا دور بزنید، دلیل انجام این کار را توضیح دهید و مکالمه را به طور موقت، متوقف کنید.
قدم سوم: رعایت آداب عمومی در برقراری ارتباط با افراد ناشنوا
قبل از تلاش برای صحبت یا برقراری ارتباط، توجه طرف مقابل را جلب کنید.
برقراری تماس چشمی راه خوبی برای انجام این کار است. در صورت نیاز می توانید از یک موج کوچک از فاصله مودبانه (نه خیلی نزدیک) یا لمس سبک برای جلب توجه فرد استفاده کنید. در حالی که باید مراقب باشید و افراد را به هم نزنید، معمولاً در جوامع ناشنوا دست زدن به افرادی که نمی‌شناسید برای جلب توجه آنها بی‌ادب تلقی نمی‌شود. شانه مکان خوبی برای لمس کسی است که به خوبی نمی شناسید. از چند ضربه کوتاه استفاده کنید.
اصل موضوعی را که قرار است درباره آن صحبت کنید مشخص کنید.
وقتی موضوع کلی را بدانند، دنبال کردن مکالمه شما برایشان راحت‌تر است. سعی کنید وقتی صحبت می‌کنید، کمی مکث کنید و از آنها بپرسید که آیا مقصود شما را بخوبی متوجه شده‌اند یا نه بعد ادامه دهید.
وقفه‌ها را توضیح دهید.
اگر وقفه‌ای وجود دارد که ممکن است فرد ناشنوا متوجه آن نشود، مانند زنگ تلفن یا ضربه زدن به در، دلیل دور شدن‌تان را توضیح دهید. در غیر این صورت، فرد ناشنوا ممکن است فکر کند که صحبت با او را تمام کرده‌اید، و این می‌تواند بی ادبانه باشد.
با شخص صحبت کنید نه مترجم.
اگر یک مترجم زبان اشاره برای کمک به شما در برقراری ارتباط وجود دارد، مهم است که مکالمه خود را به سمت آن شخص ناشنوا هدایت کنید، نه مترجم (یا یک همراه شنوا دیگر). یک مترجم به بهترین وجه درک می کند که چگونه به ناشنوایان کمک کند تا آنچه را که می گویید درک کند، بنابراین نگران او نباشید.
پیشنهاد برای خلاصه کردن.
با پایان یافتن مکالمه، ممکن است لازم باشد خلاصه‌‌ای کوتاه و سریع از آنچه گفته شده، ارائه دهید.
این کار می‌تواند برای برخی از افراد ناشنوا مفید باشد، اما برای برخی دیگر شاید غیرضروری باشد، بنابراین بهتر است همیشه اول سوال کنید.
نتیجه‌گفتار
همانطور که اشاره شد، مهمترین چالش برای افراد کم شنوا و ناشنوا، ایجاد تعامل اجتماعی است. از آنجایی که افراد ناشنوا در ارتباطات خود نمی‌توانند گفته‌های دیگران را بشنوند، اما با بهره مندی از توانمندی‌های دیگر خود قادر هستند تا با سایر افراد جامعه ارتباط برقرار نمایند.
لازم به یادآوری است که ناشنوایان همه حس‌ها و ادراک افراد قادر به تکلم را دارند و این افراد در بسیاری از زمینه‌ها حتی از افراد سالم نیز توانمندتر هستند. بدین ترتیب شناخت و کسب مهارت یادگیری لب خوانی و زبان اشاره و رعایت آداب عمومی به شما کمک می کند تا با اتکا به آنها با افراد ناشنوا که قادر به شنیدن نیستند براحتی ارتباط برقرار کنید.
مهمترین نکته در ارتباط با افراد ناشنوا این است که آنها را درک کنید و اگر لازم است با خونسردی حرف خود را چندین بار برای آنها تکرار کنید. اگر چند بار تکرار کردید و باز هم متوجه نشدند، برای آنان بنویسید و نکته مهم دیگر این که به آنها اهمیت بدهید.