اجازه دهید در ابتدای مقاله از شما بخواهم تا به سوالات آکادمی صادقلو پاسخ دهید:
به نظر شما برای داشتن یک سخنرانی خوب چه ابزارهایی لازم است؟ آیا برای درک بهترِ مخاطب خود کاری کرده اید؟ چگونه احساسات خود را به مخاطب انتقال می دهید؟ آیا با همه ی تکنیک های جذب مخاطب آشناییت دارید؟
یکی از تکنیک های موثر برای ارائه ی سخنرانی خوب ، مکث ساده است. ابزاری که کمتر توسط سخنرانان مورد استفاده قرار می گیرد. اما مهمتر از به کاربردن این تکنیک در سخنرانی ، زمان استفاده از آن است.
یادتان باشد روش های مختلفی برای ایجاد مکث در آموزش سخنرانی وجود دارد تا شما به کمک مکث کردن مطالب مختلفی را در جریان سخنرانی به مخاطب خود انتقال دهید.
مکث در سخنرانی به چه معناست؟
مکث در سخنرانی در واقع نوعی نقطه گذاری به صورت شفاهی است که می تواند به مخاطب شما کمک کند تا گفته های شما را تجزیه، تحلیل و درک نماید. شما می توانید با یک سکوت ناگهانی در میان گفتار خود، به توجه بیشتر شنوندگان به موضوعی که در حال ارائه هستید کمک کنید.
یادمان باشد استفاده از مکث در سخنرانی باید براساس اصول و قاعده صورت پذیرد.
با مکث به درک مخاطب خود کمک کنید
مکث به شما این امکان را می دهد که گفتار خود را نقطه گذاری کنید و به مخاطبین خود سرنخ هایی برای اتمام جمله یا پاراگراف بدهید. براساس تحقیقات Brigitte Zellner مکث به درک بیشتر ارتباطات انسانی کمک می کند. زلنر با اشاره به تحقیقات گروسژان و دشامز می گوید، هرچه کار ارتباطی پیچیده تر باشد تعداد مکث ها بیشتر است.
به عبارت دیگر، شنودگان شما در هنگام گوش دادن به صحبت هایتان نمی توانند همانند متون از علامت های نگارشی بهرمند باشند. بنابراین بهترین راهکار، استفاده از مکث در سخنرانی است.
به کمک مکث، احساسات را منتقل کنید
مکث می تواند به انتقال احساسات کمک کند. یعنی مدت زمان مکث و جایی که باید از آن استفاده کنیم به نوع احساس، اعم از غم ، عصبانیت و یا شادی بستگی دارد و باید با هم متفاوت باشد.
مکث راهکاری برای تفهیم مطالب
مخاطبان به علت محدودیت و تفاوت های شناختی، نمی توانند اطلاعات مورد نظر خود را بیشتر از حدِ مشخص دریافت و درک کنند. مکث می تواند راه حل مناسبی برای کاهش سرعت بیان شما باشد تا شنونده، مطالب را با ظرفیت گوش خود تطابق دهد. بهتر است قبل از شروع سخنرانی، با خواندن بخشی از متن خود مطمئن شوید زمان مناسب مکث در گفتار کی فرا می رسد تا با این کار به تفهیم بهتر صحبت های خود توسط شنونده کمک کنید.
حفظ سلامت به کمک مکث
با مکث در سخنرانی می توانیم نفس عمیق بکشیم، آب دهان خود را قورت دهیم و حتی کمی آب بنوشیم. این کارها علاوه بر تامین اکسیژن برای مغز ، به افزایش کیفیت صدا و حفظ حالت مناسب دهان و گلوی نیز کمک می کند.
با مکث مخاطب را جذب کنید
مخاطب در مقابل سخنرانی بدون مکث، تمام انرژی خود را صرف می کند تا از شما عقب نماند. بنابراین این موضوع از جذابیت صحبت های شما کم می کند. استفاده از مکث به شنونده فرصت می دهد تا به کلماتتان فکر و شروع به برقراری ارتباط بین تجربیات خود و کلام شما کند. ایجاد ارتباط شخصی با محتوای شما ، اساس تعامل و همراهی با مخاطب است.
مکث جایگزین مناسبی برای آوا های تضعیف کننده
استفاده بیش از حد بعضی آواها از قبیل اوم، اِ ، آآآ به عنوان کلمات پرکننده، می تواند اعتبار سخنان شما را کم کند. این کلمات نمایانگر عدم آگاهی ، عدم آمادگی یا عدم توانایی ما در ارائه هستند. مکث کردن بهترین راه برای جایگزینی این کلمات است. با این کار فرصت کافی برای فکر کردن در مورد جملات مناسب تر خواهیم داشت.
حالا که با مزایای پنهانِ مکث در سخنرانی آشنا شدید، بهتر است کمی در مورد انواع مکث ها صحبت کنیم.
مکث با ویرگول
همانند زبان نوشتاری که در آن کاما یا ویرگول برای جدا کردن دو بند یا موارد یک لیست استفاده می شود، مکث در گفتار نیز به وسیله ی شکستن متن به مجموعه بند های کوتاه از سخنرانی شما حمایت می کند.
مکث در جمله
برای نشان دادن نقطه، علامت سوال یا علامت تعجب در سخنرانی خود، می توانیم از مکث های متوسط استفاده کنیم. مثلاً :
«ما حدود ده سال در این روستا زندگی کردیم (مکث متوسط) هنوز بوی کاهگلِ خانه های آنجا در مشامم تازگی دارد.»
مکث جمله، معمولاً باید از مکث ویرگول کمی طولانی تر باشد. همانطور که در زبان نوشتاری، نقطه از کاما قوی تر است.
مکث پاراگراف
هر زمان که می خواهید از یک موضوع به موضوع دیگری سوئیچ کنید از مکث های طولانی تری در سخنرانی خود استفاده می کنید. این مکث مشابه پاراگراف در زبان نوشتاری است. همچنین از این نوع مکث برای مشخص کردن قبل و بعد یک داستان و حکایت در گفتار استفاده می شود.
مکث برای تاکید
زمانی که می خواهید بر روی عبارت یا کلمه ای تاکید داشته باشید، می توانید از این نوع مکث استفاده کنید. براساس فرضیه تاخیر زمانی، هر گونه تاخیری که به واسطه ی مکثِ تاکیدی قبل از کلمه کلیدی رخ دهد به شنونده کمک می کند تا آن را به خاطر بسپارد.
مکث پرسشی
پس از پرسش از مخاطبان کمی مکث کنید تا شنوندگان برای پاسخ دادن به این سوال اقدام کنند. شما به وسیله ی این مکث می توانید مخاطب را به مشارکت در گفتار خود دعوت کنید. به عنوان مثال : «اگر با این صحنه رو به رو شوید چه حسی خواهید داشت؟ ... (مکث)»
از سوی دیگر اگر پس از پرسش خود به مخاطب فرصت فکرکردن در مورد پاسخ آن را ندهید ممکن است او را از شنیدن ادامه ی یک سخنرانی موثر شما ناامید کنید.
زمان مناسب برای مکث های کوتاه، متوسط و طولانی
هیچ قانون دقیقی در این خصوص وجود ندارد. زیرا مدت زمان مناسب مکث کردن بسته به سبک سخنرانی، محتوای در حال ارائه، زمان در اختیار و از همه مهمتر، مخاطب متفاوت است. اما نکته ای که باید در زمان مکث ها رعایت کنیم تفاوت آنها در انواع مکث است.
مثلاً زمان مکث های ویرگول باید کمتر از مکث پاراگراف یا جمله باشد. عدم رعایت این موضوع باعث پراکندگی فکری مخاطبین می شود. یکی از بهترین راهکارها برای کنترل مناسب زمان مکث ، بازبینی فیلم های سخنرانی خود برای ارزیابی عملکردمان است.
آشنایی با تکنیک های سخنرانی و به کاربردن آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. مکث کردن نیز به عنوان یکی از مهمترین تکنیک های سخنرانی می تواند باعث تمایز شما با دیگر سخنرانان شود.
یادتان باشد با تمرین های بیشتر می توانید بر روی مکث های خود در سخنرانی تسلط بهتری پیدا کنید.
نوشتن عبارت های کلیدی
شما می توانید قبل از سخنرانی کلمات کلیدی را یادداشت و مکث کردن بر روی آنها را تمرین کنید. سعی کنید این کلمات را در سراسر سخنرانی خود پخش کنید و مجدداً قبل از شروع سخنرانی آنها را تکرار کنید.
به سخنرانی های دیگران گوش کنید
برای اینکه بدانید چه زمان و مکانی مناسب مکث کردن است، باید به تماشا و گوش دادن سخنرانی های حرفه ای بپردازید. سعی کنید به کار بردن این تکنیک توسط سخنران را با دقت آنالیز کرده و مدت زمان هر مکث را بسته به نوع آن شناسایی کنید.
تکنیک مکث را در هر زمان به کار بگیرید
از این ابزار تنها برای سخنرانی کردن استفاده نکنید. بلکه سعی کنید در تمام مکالمات روزانه ی خود این تکنیک را به کار گیرید. با این کار تسلط شما بر روی مکث کردن بیشتر خواهد شد و می توانید در هنگام سخنرانی به راحتی از آن بهره ببرید.
مکث ها را بر روی کاغذ تمرین کنید
متن سخنرانی خود را با دقت بسیار در گذاشتن علائم نگارشی بنویسید. سپس با در نظر گرفتن هر کدام از آن علائم، مکث های موجود در متن را تمرین کنید.
بداهه گویی کنید
سعی کنید پیرامون موضوعات مختلف با تکینک بداهه گویی صحبت کنید. پس از اتمام هر جمله ، مکث کردن را تمرین کنید تا با این کار بتوانید چگونگی فکر کردن بر روی جمله ی بعدی را بهتر درک واز آن در سخنرانی خود استفاده کنید.
کلام آخر
مکث کردن به سخنران این امکان را می دهد تا میزان خطا و تکه کلام هایی که ممکن است برای مخاطب آزار دهنده باشد را کاهش دهد و برای انتقال هر چه بهتر موضوع، فرصت فکرکردن را داشته باشد . همچنین مکث کردن به شنونده نیز فرصت تجزیه و تحلیل موضوع را می دهد. در واقع از این تکنیک می توان به عنوان ابزاری برای بهبود کیفیت سخنرانی و سایر مهارت های آن نام برد.